Situationele zelforganisatie

“Teamwork is fantastisch!”
“In een Team Everbody Achieves More! 
Zolang het goed gaat ja!

We hebben regelmatig te maken met teamvraagstukken. Teams die zijn vastgelopen, door te weinig samenhang waardoor iedereen de eigen gang gaat, of juist door te veel cohesie waardoor er een gesloten bastion ontstaat. Het is moeilijk te begrijpen hoe zoveel welwillende mensen vastraken in negatieve mechanismen. En er vervolgens met zijn allen last van ondervinden. Soms zo erg dat de kwaliteit van het werk eronder leidt, er sociale onveiligheid ontstaat, mensen vastlopen en uitvallen. Het leren stopt en het wordt steeds moeilijker om te anticiperen op nieuwe vraagstukken, op bijzonder gedrag. Kunnen teams dit zelf voorkomen ?

Op veel plaatsen wordt geëxperimenteerd met zelforganisatie en op veel plaatsen wordt er mee gestopt. Vooral wanneer bovenstaande mechanismen spelen wordt de stekker eruit getrokken of verhinderen overtuigingen over de zelforganisatie de interventie vanuit de organisatie.

Het is de vraag of teams zelf verantwoordelijk kunnen zijn voor onderliggende mechanismen in teamontwikkeling en interventies op dit gebied op een duurzame manier kunnen inzetten. Sommige onderzoekers stellen dat teams op dit punt niet zelforganiserend zijn: Zelfsturing is een illusie. Veel wijst op de behoefte van een team aan een coach of leider bij het omgaan met dit soort ‘onderstroom’ processen. Het zou echter zonde zijn om te snel te capituleren en de zoektocht naar effectieve zelforganisatie te beëindigen. De ontwikkeling van zelforganiserende teams is complex en wordt beïnvloed door verschillende individuele, team-, organisatorische en omgevingsfactoren. Veel teamleden en managers kijken op een traditionele manier naar team- en organisatiestructuren. We kunnen ons bijna niet voorstellen dat er ook andere ordeningsprincipes van toepassing zouden kunnen zijn (lees ook Onderzoek naar de flexibiliteit)

.Duidelijk mag zijn dat het een proces is. En dat een team dat zelforganiserend is, dat niet altijd zal blijven. In de aansturing moet daar rekening mee worden gehouden: zoveel sturing als nodig en zoveel zelforganisatie als mogelijk. Flexibel en op basis van de situatie en de volwassenheid van een team. Situationele zelforganisatie dus.